Trong bối cảnh phát triển đô thị mạnh mẽ tại TP.HCM, việc điều chỉnh, sắp xếp lại đơn vị hành chính không chỉ là yêu cầu từ thực tiễn quản lý mà còn là bước đi chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả điều hành, sử dụng tài nguyên đất và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân. Vào đầu năm 2025, chính quyền TP.HCM đã phê duyệt phương án sáp nhập nguyên trạng hai phường Thạnh Mỹ Lợi và Cát Lái – thuộc TP Thủ Đức – thành một đơn vị hành chính mới mang tên phường Cát Lái, với diện tích 19,65 km², dân số 56.614 người. Sự kiện này thu hút sự quan tâm của giới chuyên môn và người dân địa phương, mở ra kỳ vọng về một giai đoạn phát triển mới cho khu vực phía Đông thành phố.
Bối cảnh và lý do sáp nhập
1. Tình hình thực tế trước khi sáp nhập
Phường Thạnh Mỹ Lợi là trung tâm hành chính của TP Thủ Đức, nơi đặt trụ sở UBND TP Thủ Đức và nhiều cơ quan quan trọng. Trong khi đó, phường Cát Lái gắn liền với khu cảng, các khu công nghiệp, đồng thời là khu vực phát triển mạnh về hạ tầng giao thông và đô thị mới.
Cả hai phường này đều có tốc độ đô thị hóa nhanh, dân số tăng trưởng ổn định, nhưng có sự giao thoa về không gian đô thị, hạ tầng kỹ thuật và hành chính. Việc duy trì hai bộ máy hành chính riêng biệt dẫn đến tình trạng chồng chéo trong quản lý, đặc biệt ở các khu dân cư mới được hình thành trên ranh giới hai phường.
2. Chủ trương tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý
Chính phủ và UBND TP.HCM đang đẩy mạnh chương trình cải cách hành chính, trong đó việc sáp nhập các đơn vị hành chính có quy mô nhỏ, gần nhau và có nhiều điểm tương đồng là một giải pháp hữu hiệu. Việc sáp nhập Thạnh Mỹ Lợi và Cát Lái không chỉ giúp giảm biên chế, tối ưu hóa bộ máy vận hành, mà còn tăng khả năng liên kết vùng và quy hoạch tổng thể cho khu vực.
Phường Cát Lái mới – Diện mạo và tiềm năng
1. Thông tin tổng quan
Sau khi sáp nhập, phường Cát Lái mới có diện tích 19,65 km², là một trong những phường có diện tích lớn tại TP Thủ Đức. Với dân số hơn 56.000 người, phường hội tụ đủ các thành phần cư dân: công chức, công nhân, doanh nhân, người dân bản địa và người nhập cư.
Về địa lý, phường Cát Lái giáp:
-
Phía Bắc: phường Bình Trưng Đông và An Phú
-
Phía Nam: sông Đồng Nai
-
Phía Đông: huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai
-
Phía Tây: phường An Khánh và Thủ Thiêm
2. Vị trí chiến lược
Phường Cát Lái mới có vị trí kết nối liên vùng cực kỳ quan trọng:
-
Là cửa ngõ giao thương đường thủy với hệ thống cảng Cát Lái, một trong những cảng container lớn nhất Việt Nam.
-
Là điểm trung chuyển hàng hóa giữa TP.HCM với Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu qua phà Cát Lái và tương lai là cầu Cát Lái.
-
Là nơi kết nối trực tiếp với khu đô thị Thủ Thiêm – trung tâm tài chính, kinh tế tương lai của TP.HCM.
Tác động tích cực của việc sáp nhập
1. Nâng cao hiệu quả quản lý hành chính
Khi hai phường được sáp nhập:
-
Giảm số lượng đầu mối hành chính.
-
Dễ dàng quy hoạch và đồng bộ hạ tầng kỹ thuật – xã hội như điện, nước, giao thông, y tế, giáo dục.
-
Thuận tiện trong việc tiếp nhận và xử lý thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp.
-
Giảm thiểu chi phí quản lý và vận hành.
2. Tăng sức hút đầu tư
Sự hợp nhất này tạo nên một đơn vị hành chính lớn mạnh, ổn định, giúp các nhà đầu tư yên tâm hơn về mặt pháp lý, quy hoạch và tiềm năng sinh lợi. Một số điểm đáng chú ý:
-
Khu dân cư Thạnh Mỹ Lợi đã có hạ tầng phát triển, trong khi khu vực Cát Lái có nhiều quỹ đất, tiện phát triển dự án.
-
Các tập đoàn bất động sản lớn như Kiến Á, Thuận Việt, Đại Quang Minh… đang đẩy mạnh đầu tư trong khu vực này.
-
Hệ thống trường quốc tế, trung tâm thương mại, công viên – cây xanh sẽ được đồng bộ theo quy hoạch mới.
3. Thúc đẩy phát triển đô thị thông minh
Việc quy hoạch lại hành chính giúp thuận lợi triển khai các mô hình đô thị thông minh, quản trị số, dữ liệu dân cư thống nhất. Điều này phù hợp với định hướng phát triển TP Thủ Đức trở thành "thành phố trong thành phố", một trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực Đông Nam Bộ.
Những thách thức cần giải quyết
Tuy có nhiều lợi ích, việc sáp nhập hai phường cũng đặt ra những bài toán quản lý mới:
1. Hài hòa lợi ích cư dân
-
Người dân tại Thạnh Mỹ Lợi có thể lo ngại về việc mất đi thương hiệu hành chính lâu đời.
-
Cần có chính sách truyền thông hợp lý để ổn định tâm lý, giải thích rõ về lợi ích lâu dài.
-
Việc đổi giấy tờ hành chính, điều chỉnh hộ khẩu, địa chỉ, thông tin tài sản… cần được hướng dẫn rõ ràng và triển khai nhanh chóng.
2. Điều chỉnh quy hoạch tổng thể
-
Phải cập nhật quy hoạch sử dụng đất, giao thông, giáo dục, y tế... phù hợp với quy mô đơn vị hành chính mới.
-
Tránh tình trạng quy hoạch chồng chéo giữa khu dân cư cũ – mới, khu vực cảng và khu hành chính.
3. Quản lý đô thị, an ninh trật tự
Khi dân số tăng cao, cần có kế hoạch bổ sung nguồn lực cho:
-
Lực lượng công an, dân phòng
-
Hệ thống y tế cơ sở
-
Các hoạt động văn hóa – xã hội gắn kết cộng đồng
Tương lai của phường Cát Lái: Đô thị hiện đại ven sông
Việc sáp nhập là bước đi đầu tiên để hình thành một phường Cát Lái mới – nơi giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa cảng công nghiệp và đô thị thương mại – dịch vụ – giáo dục.
Trong 5–10 năm tới, nơi đây có thể trở thành:
-
Trung tâm dịch vụ hậu cần – logistics trọng điểm của TP.HCM nhờ hệ thống cảng và giao thông liên vùng.
-
Khu đô thị ven sông kiểu mẫu, tích hợp các tiện ích sống cao cấp, trường quốc tế, bệnh viện tiêu chuẩn quốc tế.
-
Đô thị sáng tạo phía Đông, gắn với chiến lược phát triển TP Thủ Đức thành trung tâm công nghệ – giáo dục – tài chính.
.jpg)
